Tuzu sudan nasıl ayırırız?
udan tuzu nasil ayiririz, tuz sudan nasil ayrilir, tuzu nasil ayiririz, tuzu sudan ayiririz, tuzu sudan nasil ayrilir,Karışımları ayırma teknikleri;
Yani maddeleri karıştırdıktan sonra eğer hala ayırabiliyorsak ayırırız.
Bu ayırma teknikleri ısıtılarak olur veya başka bir maddeyle
karıştırarak olur. bunlar;
Karışımların Ayrıştırılması
1. Mıknatıs yardımı ile bazı maddeler ayrıştırılabilir. (Demir, kobalt, nikel ****lleri mıknatısla ayrıştırılır.)
2. Bir katının sıvıda çözünmüş olduğu karışımlar sıvının buharlaştırılması ile ayrıştırılabilir.
3. Sıvı - sıvı homojen karışımları kaynama noktaları farklılığından yararlanılarak (Ayrımsal damıtma) ayrıştırılabilir.
4. Bir katının sıvıda çözünmemiş olduğu karışımlar süzme yoluyla ayrıştırılabilir.
5. Sıvı - sıvı heterojen karışımları ayırma hunisi yardımı ile yoğunluk farkından yararlanılarak ayrıştırılabilir.
6. Gaz karışımları gazların yoğunlaşma noktalarının farklılığından yararlanılarak ayrıştırılabilir.
7. Katı - katı karışımlarının bazıları çözünürlük farkından bazıları
yoğunluk farkından bazıları erime noktalarının farklılığından
yararlanılarak birbirinden ayrılabilir.
Elektriklenme ile Ayrıştırma
Plastik bir tarakla taranan saç elektriklenir. Yün kazakları
çıkarılırken çıtırtı sesleri ve kıvılcımlar oluşur. Ebonit Çubuk yün
parçasına sürtüldüğünde küçük kağıt parçalarını çeker. Bu tür olaylar
bazı cisimlerin sürtünme ile elektrik yükü kazanmasından kaynaklanır.
Elektriklenen maddeler hafif bazı maddeleri çekerler. Kırmızı pul biber
ve yemek tuzu karışımına elektrik yüklü ebonit çubuk yaklaştırıldığında
çubuğun pul biberleri çektiği gözlenir. Pul biber yemek tuzundan bu
metotla ayrıştırılmış olur.
Hâl Değiştirme Sıcaklıkları Farkı ile Ayrıştırma
Hâl değiştirme sıcaklığından yararlanarak erime noktası farklı olan
katı–katı karışımları, kaynama noktası farklı sıvı–sıvı karışımları ve
yoğunlaşma noktaları farklı gaz–gaz karışımları birbirinden ayrılabilir.
Demir ve kurşundan oluşan bir karışımın ayrılması: Demirin erime noktası
1540°C ve kurşunun erime noktası 327,5°C’dir. Karışım bir potada
ısıtıldığında erime noktası düşük olan kurşun önce erir. Sıvı hâle geçen
kurşun süzülerek demirden ayrılır.
Maddelerin erime kaynama sıcaklıkları gibi, hal değiştirme
sıcaklıklarının ayırt edici bir özellikleri olduğunu biliyoruz.
Maddelerin bu özelliklerinin farklı oluşundan yararlanarak karışımları
bileşenlerine ayırabiliriz. Suda çözünen katı bir madde, suyun
buharlaşması ile saf olarak elde edilebilir.
Belli bir sıcaklıkta diğerlerine göre daha fazla miktarda buharlaşan
sıvıların kaynama noktası düşüktür. Örneğin; aynı koşullardaki etil
alkol sudan daha çok buharlaştığından, kaynama noktası sudan düşüktür.
100°C, etil alkol 78°C’de kaynar.
Saf maddelerde hal değişimi süresince sıcaklık sabittir.
Örneğin;100°C’ta kaynar. 0°C’ta donar. (1 atm’de) kaynama ve donma
süresince sıcaklık sabittir. Çözeltilerde ise hal değişim süresince
sıcaklık sabit değildir. Çözeltilerde, kaynama süresince sıcaklık artma;
donma süresince sıcaklıkta azalma gözlenir. (artma ve azalmanın nedeni
lise kimya 2 dersinde açıklanacaktır.)
Çözünürlük Farkı İle Ayrıştırma
Çözünürlüğün, maddeler için ayırt edici bir özellik olduğunu
biliyoruz.maddelerin çözünürlüklerinin farklı olmasından yararlanarak
karışımları bileşenlerine ayırabiliriz.Örneğin,salamura peynirinden suda
bekletildiğinde,tuz suda çözünerek peynirden ayrılmış olur.Karışımda
bulunan maddelerden biri çözücüde çözünüyor,diğeri çözünmüyorsa bu
yöntemi uygulayabiliriz.
Her maddenin sudaki çözünürlükleri farklıdır.
Kükürt–bakır sülfat karışımın ayrılması
Kükürt–bakır sülfat karışımı suya atıldığında bakır sülfat çözünür,
kükürt çözünmeden su üzerinde kalır. Çözelti süzgeç kâğıdından süzülürse
kükürt ayrılır. Süzgeç kâğıdından geçen bakır sülfat çözeltisi
ısıtılarak suyu buharlaştırılır ve bakır sülfat elde edilir. Böylece
kükürt ve bakır sülfat ayrıştırılmış olur.
Yemek tuzu kum karışımın ayrılması
Yemek tuzu ve kum suya atılıyor, yemektuzu çözünüyor, kum çözünmüyor.
Karışım süzüldüğünde kum süzgeç kağıdında kalıyor, Daha sonra tuzlu su
çözeltisinin suyu buharlaştırıldığında geriye tuz kalıyor.
Potasyum nitrat ve sezyum sülfattan oluşan karışımın ayrılması
Karışımdaki maddelerin her ikisi de aynı sıvıda çözündüğü veya birinin
çözünüp, diğerinin çözünmediği sıvı bulunmadığı durumda karışımdaki
maddelerin çözünürlüklerinin sıcaklıkla değişiminden yararlanılır.
Çözeltinin sıcaklığı değiştirilerek, ayrımsal kristallenme ile
çözeltideki maddeler ayrı ayrı elde edilir.
Sıcaklığın artırılmasıyla potasyum nitratın (KNO3) çözünürlüğü artarken,
sezyum sülfatınki (Cs2SO48H2O) azalır. Karışım suya atılarak hepsinin
çözünmesi sağlanır. Sıcaklık artırılırsa sezyum sülfat, azaltılırsa
potasyum nitrat çöker. Daha sonra çökelti süzgeç kağıdından süzülerek
ayrılır. Kalan çözeltinin suyu buharlaştırılır.
MIKNATISLANMA İLE AYRIŞTIRMA
Bazı maddeler mıknatıs tarafından çekilirken bazıları çekilmez.
Demir,kobalt,nikel gibi maddeler mıknatıs tarafından çekilebilen; çinko
alüminyum,şeker,kükürt gibi maddeler mıknatıstan etkilenmeyen maddelere
örnektir.
Çivi, toplu iğne, makas, pense gibi maddelerin mıknatıs tarafından çekilir. Bu maddelerin yapısında demir vardır
Demir tozu–kükürt karışımı, demirin mıknatıstan etkilenme özelliğinden yararlanılarak ayrıştırılır.
ÖZ KÜTLE FARKI İLE AYRIŞTIRMA
Öz kütleleri farklı iki katı karışımı:
İki katının da çözünmediği bir sıvıya atılır. Katıların öz kütleleri
farklı olduğundan ve sıvıda çözünmediğinden sıvı içerisinde farklı
bölgelerde toplanırlar.
Özkütle maddeler için ayırt edici bir özelliktir. Bu özellikten
yararlanarak karışımları bileşenlerine ayırabiliriz. Örneğin, buğday ile
samanı havaya savurduğumuzda rüzgar, öz kütlesi küçük olan samanı uzağa
sürükler böylece buğday samandan ayrılmış olur. Öz kütle farkıyla
Ayırma yöntemi, suda çözünmeyen katı maddelerden oluşan karışımların
ayrılmasından kullanılabileceği gibi, birbiri içinde çözünmeyen sıvı
maddelerin ayrılmasında da kullanılabilir. Farklı iki katı maddeden
oluşan bir karışımı ayırmak için, bu karışımın üzerine bileşenlerle
etkileşmeyen sıvı eklenir. Sıvının öz kütle değeri, bileşenlerin öz
kütle değerleri arasında olmalıdır. Karışımı oluşturan maddeler öz
kütlelerin göre tabakalar halinde sıralanır. Öz kütlesi sıvıdan büyük
olan kabın altında, küçük olan ise kabın üst kısmında toplanır. Böylece
karışımı oluşturan maddeler birbirinden ayrılır.
Kum ve naftalin karışımının ayrılması:
Karışım suya atılır. Kumun yoğunluğu sudan fazla olduğundan dibe çöker,
naftalinin yoğunluğu sudan az olduğundan suyun üst kısmında kalır.
Üstteki naftalin alınır. Geriye su–kum karışımı kalır, su süzülür.
Böylece kum naftalinden ayrıştırılmış olur.
Öz kütleleri farklı ve birbiri içerisinde çözünmeyen iki sıvı, karışımı
ayırma hunisi yardımıyla ayrıştırılabilir. Öz kütlesi büyük olan altta,
küçük olan üstte bulunur. Ayırma hunisi, alt kısmında musluk olan kılcal
boruya sahip bir cam balondur.
Karbontetraklorür-Zeytin yağı–bakır sülfat karışımının ayrılması:
Karışım ayırma hunisine konur. Karışım, böyle bir kapta bir müddet
dinlendirildiğinde karbontetraklorür en altta, zeytinyağı en üstte faz
olarak bulunur.
Musluk açılarak karbontetraklorür bitinceye kadar alttaki behere
aktarılır. Daha sonra bakır sülfat alınır. Zeytinyağı, ayırma hunisinde
kalır. Böylece zeytinyağı–karbontetra klorür - bakır sülfat karışımı
ayrıştırılmış olur.
SÜZME İLE AYIRMA
Katının sıvı içinde dağılması ile oluşan heterojen karışımları,
bileşenlerine ayırmak için süzme yöntemi kullanılır. Bu yöntemde
gözenekleri farklı büyüklüklerde olan süzgeçler kullanılır. Süzme
yöntemini gerçekleştirmek için, kullanılan süzme aracının gözenek
büyüklüğü süzülecek maddeye uygun olmalıdır. Uygulanan yöntemin tam
olarak gerçekleşebilmesi için, kullanılan süzgecin gözenek büyüklüğü,
ayrılacak katının tanelerinden küçük olmalıdır.
Süzme, gerek günlük yaşantımızda gerekse endüstride oldukça
önemlidir.örneğin, çayı bardağa doldururken çay posasını ayırmak için
süzgeç, haşlanmış makarnayı sudan ayırmak için kevgir, laboratuarda
çeşitli katı maddeleri sıvılardan ayırmak için de farklı gözenek büyük
lüğüne sahip süzgeç kağıtları kullanılır.
Benzer Bilgiler : tuz sudan nasil ayrilir,
tuzu nasil ayiririz,
tuzu sudan ayiririz,
tuzu sudan nasil ayrilir,
udan tuzu nasil ayiririz
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder